Akademia Przyszłości

Założenia i realizacja Akademii Przyszłości

Skąd wziął się pomysł na realizację projektu?
Projekt Akademia Przyszłości powstał po to, by podnieść atrakcyjność szkolnictwa podstawowego w powiecie elbląskim i dać uczniom możliwość uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych, które przez swoją atrakcyjną formę, stanowić miały dla nich interesujący sposób spędzania czasu wolnego, a przede wszystkim wpłyną na poprawę ich wyników w nauce. Zatem Akademia Przyszłości stanowić miała środek zaradczy na dwa zasadnicze problemy: po pierwsze – słabe wyniki w nauce uczniów, w tym przede wszystkim tych, którzy posiadają różnego rodzaju trudności w uczeniu się o podłożu biologicznym i społecznym, po drugie – małą ilość atrakcyjnych form zajęć pozalekcyjnych oferowanych uczniom w szkołach podstawowych w powiecie elbląskim. Przez realizację projektu chcieliśmy poza tym rozwinąć umiejętności zawodowe nauczycieli i za ich pośrednictwem wdrożyć do szkół atrakcyjne i skuteczne metody nauczania i uczenia się.

Jakie były cele projektu?
Głównym celem projektu było wsparcie uczniów osiągających słabe wyniki w nauce w wyrównaniu ich szans edukacyjnych poprzez realizację zajęć pozalekcyjnych, ukierunkowanych na rozwój ich kompetencji kluczowych. Osiągnięcie tego celu planowane było poprzez zmniejszenie braków edukacyjnych i zwiększenie szans uczniów na skuteczne kontynuowanie nauki na dalszych etapach edukacji. Zajęcia rozwinąć miały zainteresowania badawcze uczniów, ich motywację do naukowego poznawania świata i twórczego podejścia do rozwiązywania problemów oraz  udoskonalić ich  zdolności poznawcze i umiejętność skutecznego uczenia się. W zależności od rodzaju zajęć, w których uczestniczyli uczniowie, planowane było również: przygotowanie uczniów do wykorzystywania znajomości języka angielskiego w różnych sytuacjach życiowych; zapoznanie uczniów z podstawowymi zasadami posługiwania się komputerem i technologią informacyjną oraz programami użytkowymi i edukacyjnymi; zapoznanie uczniów z lokalnymi i globalnymi zagrożeniami środowiska i propagowanie działań zapobiegających im; budowanie abstrakcyjnych pojęć i rozumowań matematycznych oraz rozwój umiejętności stosowania ich w praktyce.

Jak zarządzany był projekt?
Bardzo ważnym elementem, mającym znaczenie dla osiągnięcia założonych celów, było opracowanie odpowiedniego sposobu zarządzania projektem. Nad całością projektu czuwał 3-osobowy zespół administracyjno – organizacyjnej i finansowej obsługi projektu (kierownik, księgowa, pracownik administracyjno-biurowy), pracujący w biurze TPD w Elblągu. W każdej szkole, biorącej udział w Akademii Przyszłości, wybrany został szkolny koordynator projektu, którego zadaniem było zarządzanie organizacją zajęć pozalekcyjnych na terenie szkoły, monitorowanie ich oraz sporządzanie niezbędnej dokumentacji i przekazywanie jej do biura projektu.  Nad osiąganiem celów projektu i prawidłowym jego przebiegiem czuwał specjalista ds. monitoringu i ewaluacji. Zadaniem jego było nadzorowanie szkół, hospitowanie zajęć, monitorowanie prowadzonej w szkołach dokumentacji, a także badanie poziomu zadowolenia z projektu i jakości zajęć pozalekcyjnych. Efektem jego pracy było przygotowanie raportu ewaluacyjnego, którego skróconą wersję prezentujemy w dalszej części publikacji.

Przebieg projektu – jak osiągano założone cele?
Zasadniczym działaniem planowanym do zrealizowania w ramach projektu była organizacja zajęć pozalekcyjnych dla uczniów klas 4-6 w czterech blokach tematycznych: język angielski, informatyka, matematyka oraz edukacja przyrodniczo – ekologiczna. Zajęcia te realizowane były w 13 szkołach podstawowych od października 2008 do czerwca 2009 roku. W każdej szkole zrealizowano 216h zajęć (54h x 4 bloki). Zajęcia odbywały się średnio 3 razy w miesiącu po 2h. Prowadzone były w małych, maksymalnie 12-osobowych grupach uczniów. Taka liczebność grup sprzyjała indywidualizacji pracy nauczyciela z uczniem, co było bardzo ważne z uwagi na fakt, że w projekcie udział brali przede wszystkim uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się.

Wykaz szkół i ilości uczniów biorących udział w projekcie

Aby zyskać większą pewność, że cele projektu zostaną osiągnięte, przygotowano i zrealizowano szkolenie nauczycieli, którzy realizować mieli zajęcia pozalekcyjne w ramach Akademii Przyszłości. Przed rozpoczęciem zajęć w szkołach, we wrześniu i październiku 2009 przeprowadzono w ramach Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Elblągu cztery 20-godzinne szkolenia dla nauczycieli, z zakresu sztuki efektywnego nauczania i uczenia się – oddzielnie dla nauczycieli z czterech różnych bloków zajęć. Podczas szkolenia poruszone zostały między innymi takie treści, jak: trening umysłu w oparciu o nowoczesne, niekonwencjonalne techniki uczenia się; kształtowanie motywacji do nauki oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości ucznia z trudnościami w uczeniu się. W trakcie szkoleń przygotowane zostały 4 ramowe plany pracy na zajęciach pozalekcyjnych (1 plan pracy do każdego rodzaju zajęć). Każdy nauczyciel miał możliwość dostosowania ramowego planu do możliwości uczniów i własnej koncepcji prowadzenia zajęć. Ważnym elementem, mającym znaczenie dla osiągnięcia celów projektów, było w późniejszym etapie uzupełnienie ogólnych planów pracy o przygotowane przez każdego nauczyciela indywidualne plany pracy dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia.
Za wybór uczestników projektu odpowiedzialne były komisje rekrutacyjne, które pracowały we wrześniu 2008 w każdej szkole, biorącej udział w  projekcie. Informacje o rekrutacji oraz ulotki informacyjne przekazane zostały rodzicom podczas zebrań z nauczycielami. Rodzice zainteresowani uczestnictwem swojego dziecka w projekcie wypełnili karty zgłoszeniowe i złożyli je u szkolnych koordynatorów projektu. Komisje rekrutacyjne, składające się ze szkolnego koordynatora oraz nauczycieli prowadzących zajęcia w projekcie, dokonały na przełomie września i października wyboru uczniów, którzy zakwalifikowani  zostali do projektu (w każdej szkole maksymalnie 48 osób – 12 uczniów x 4 bloki zajęć; w uzasadnionych przypadkach jeden uczeń kwalifikowany był do uczestnictwa w 2 blokach zajęć). W pierwszej kolejności do uczestnictwa w projekcie wybierani byli uczniowie, mający słabe wyniki w nauce, którzy z przyczyn rodzinnych (ubóstwo, zaniedbanie, zjawiska zaburzające prawidłowy rozwój dziecka w rodzinie) oraz biologicznych (zaburzenia i dysfunkcje rozwojowe) potrzebowali wsparcia w rozwoju ich zainteresowań, umiejętności i wiedzy,  a także kompensacji braków edukacyjnych oraz korygowania trudności i zaburzeń rozwojowych.
W październiku 2008 rozpoczęła się realizacja zajęć pozalekcyjnych w szkołach. Prowadzili je nauczyciele, będący etatowymi pracownikami szkół, które brały udział w projekcie. Dbali oni o to, by zajęcia różniły się od typowych lekcji i były atrakcyjne dla ich uczestników. Dobierane były więc takie metody i narzędzia pracy, które aktywizowały twórczą aktywność uczniów. Dbano też o to, by dotrzeć z analizowanym materiałem do każdego dziecka, mając na uwadze to, że istnieją różne preferowane style uczenia się. Zwracano też uwagę na ćwiczenie umysłu uczniów oraz wykształcenie u nich umiejętności ułatwiających i uatrakcyjniających proces uczenia się. Starano się odbiegać od sztywnego, tradycyjnego frontalnego modelu nauczania, szukając sposobów pobudzenia ciekawości i aktywności ucznia. Zrealizowano wiele wycieczek i wizyt studyjnych. Odbyły się liczne zajęcia z wykorzystaniem dramy oraz gier i zabaw edukacyjnych. Uczniowie prowadzili blogi i gazetki szkolne. Realizowano przedsięwzięcia, wymagające wiedzy z różnych dziedzin nauki, tak by włączyć do jednego zadania uczniów z różnych bloków zajęć pozalekcyjnych. Zajęcia w  szkołach zakończyły się w czerwcu 2009.
15 czerwca 2009 w Szkole Podstawowej Nr 19 w Elblągu odbyła się konferencja podsumowująca Akademię Przyszłości. Wzięły w niej udział delegacje z 13 szkół, w których realizowany był projekt: szkolni koordynatorzy, nauczyciele i uczniowie, a także zaproszeni goście. Podczas konferencji zaprezentowano główne cele projektu i skonfrontowano je z osiągniętymi rezultatami. Przedstawiono  również sposób osiągania rezultatów projektu, zwracając uwagę na rolę nowoczesnych metod nauczania i uczenia się. Dokonano wymiany doświadczeń pomiędzy nauczycielami i uczniami biorącymi udział w projekcie. Przedstawiciele każdej ze szkół podzielili się swoimi doświadczeniami, prezentując przy specjalnie przygotowanych stoiskach wytwory pracy uczestników projektu.

 Podsumowanie – co udało się osiągnąć?
Zasadniczym rezultatem projektu był rozwój wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie kompetencji  kluczowych, a także rozwinięcie ich zainteresowań, motywacji do nauki i umiejętności skutecznego uczenia się, co przełożyło się na polepszenie ich wyników w nauce. Jak wynika z informacji zebranych przez ewaluatora oraz szkolnych koordynatorów projektu, nastąpiło zniwelowanie braków edukacyjnych uczniów i ich trudności w uczeniu się.  Zdecydowana większość z nich osiągnęła lepsze oceny końcowe z przedmiotów zbliżonych tematycznie do zajęć pozalekcyjnych, w których brali udział. Wielu uczniów odniosło swój mały lub wielki sukces, przełamało osobiste bariery, uwierzyło w swoje możliwości, otworzyło się na pokonywanie trudności. Bardzo ważne dla nas – realizatorów projektu, jest to, że za pośrednictwem doskonałych nauczycieli, mogliśmy pokazać uczniom, że nauka może być przyjemna, że można uczyć się, czerpiąc radość ze zdobywania wiedzy. Dużą nagrodą za pracę, którą włożyliśmy w przygotowanie i wdrożenie projektu, są wyniki ewaluacji, wskazujące na bardzo duże zadowolenie z jego realizacji, wyrażane przez uczniów, nauczycieli i rodziców. Mamy nadzieję, że umiejętności i doświadczenia wyniesione z Akademii Przyszłości, przyczynią się do osiągania kolejnych sukcesów uczniów, a nauczycielom pozwolą poszukiwać nowych sposobów uczynienia procesu edukacyjnego bardziej atrakcyjnym i efektywnym.
Wszystkim pracownikom projektu serdecznie dziękujemy za duże zaangażowanie w jego realizację. Nauczycielom gratulujemy dużej wrażliwości i kreatywności w poszukiwaniu sposobów dotarcia do umysłów uczniów. Sukcesy uczniów są Waszymi sukcesami. Uczniom, życzymy, aby nigdy nie zatracili ciekawości otaczającego nas świata. Wierzymy, że umiejętności wyniesione z Akademii Przyszłości pozwolą Wam dotrzeć do jego tajemnic.